Een 3-fase motor aansluiten op 230 V / 1 fase

In een 3-fase motor liggen de drie fasen / wikkelingen 120 graden t.o.v. elkaar verschoven in het stator huis. Hierdoor worden als de motor wordt ingeschakeld de fasen na elkaar magnetisch bekrachtigd wat tot gevolg heeft dat de rotor / motor-as gaat draaien. 

Inleiding: aansluiting van 1-Fase Motor

Een 1-fase motor heeft een ‘werkwikkeling’ (weinig slagen, dikke draad) en een ‘hulpwikkeling’ (veel slagen , dunne draad). Deze twee wikkelingen liggen 90 graden t.o.v. elkaar verschoven in de stator. Omdat er nu niet een duidelijke voorkeurs draairichting is (twee tegengestelde draaivelden) zal bij inschakeling van deze motor de motor-as niet uit zich zelf in beweging komen. Krijgt de rotor b.v. een zetje of wordt hij op een andere wijze op gang gebracht dan zal één van de twee draaivelden deze beweging gaan overnemen en de motor gaat draaien.   

Om een 1-fase motor toch uit zich zelf te laten aanlopen plaatsen we een condensator in serie met de ‘hulpwikkeling’. Deze condensator zorgt voor een tijdsvertraging in deze wikkeling waardoor er een in fase verschoven draaiveld ontstaat die de motor doet aanlopen.

Schema van 1-fase motor. werkwikkeling: U1-U2. hulpwikkeling: V1-V2. C: condensator. S: centrifugaal schakelaar. 

Twee typen condensator

Er zijn twee typen condensatoren mogelijk:

• Bedrijfscondensator
• Aanloopcondensator

Indien er een aanloopcondensator wordt toegepast dan moet deze condensator na het aanlopen van de motor worden uitgeschakeld door een centrifugaal schakelaar. Deze condensatoren kunnen maar kortstondig gebruikt worden anders “ontploffen” ze. 

3-fase motor aansluiten met een Steinmetz Schakeling.

De schakeling die het mogelijk maakt om een 3-fase (asynchrone) kortsluitanker motor met behulp van een condensator aan te sluiten op een éénfasige wisselspanning heet: Steinmetz schakeling .

Hierbij wordt de wikkeling eerst geschakeld, in ster of driehoek, voor 230V. Hierbij zijn de volgende combinaties mogelijk:

       Schema Driehoek schakeling                                       Schema Ster schakeling

Door het ontbreken van de 3e fase moet er wel rekening worden gehouden dat het vermogen van de motor afneemt tot ca. 70 % van het vermogen dat is vermeld op het motor type plaatje. Hierdoor wordt het toepassingsgebied beperkt tot kleine vermogens. Deze motoren kunnen b.v. worden toegepast voor compressoren, kolom boormachines en kleine draaibanken. Een 3-fase motor zal meer aan kunnen. 

Waarde van condensator.

Als stel regel voor het bepalen van de waarde van de condensator geld:  ca. 55uF – 60 uF per 1 kW . Vergroot men de waarde van de capaciteit van de condensator dan vergroot het aanloopkoppel. Hierbij moet echter wel opgelet worden dat de opgenomen nominaal stroom van de motor niet  hoger wordt dan aangegeven op het type plaatje. In de praktijk komt het er op neer dat er eerst enkele condensatoren die rond deze waarde liggen, op de motor worden aangesloten om dan de opgenomen stroom te meten. Pas dan kan er een goede condensator keuze voor de motor gemaakt worden. 

Draairichting van 3-fase motor omdraaien.

De draairichting van de motor kan b.v. worden veranderd door (zie bovenstaande schema’s) de nul (N) op de andere pool van de condensator aan te sluiten.

• Driehoek schakeling: ‘Nul’ van plaats V2-W1 verplaatsen naar U2-V1.
• Ster schakeling: ‘Nul’ van plaats W1 verplaatsen naar V1. 

Om de motor naar believen van draairichting te kunnen veranderen is het toepassen van een dubbelpolige wisselschakelaar volgens onderstaande schema mogelijk.

Voor installatie-, onderhouds- en bedrijfsvoorschriften voor elektromotoren kunt u ook bij ons terecht. 

Heeft u vragen over aansluiten van een 3-fasen motor, neem dan svp contact met ons op. Wij helpen u graag.